„
Zaprzeczeniem głębokiej prawdy, jest najczęściej też prawda” - tak jakoby stwierdzić miał Niels Bohr. Takim to cytatem kończy mój znakomity kolega po fachu, Eine, swoją ostatnią notkę „Matematyka w fizyce, to za mało”.
Zaciekawiło mnie to. Nie jestem az tak dociekliwy jak tichy, niemniej chciałem sprawdzić. W Wikipedii znalazłem trzy różne sformułowania tego cytatu.
* Two sorts of truth: trivialities, where opposites are obviously absurd, and profound truths, recognised by the fact that the opposite is also a profound truth.
o As quoted by his son Hans Bohr in "My Father", published in Neils Bohr : His Life and Work (1967), p. 328
o Unsourced variant : The opposite of a correct statement is a false statement. But the opposite of a profound truth may well be another profound truth.
o As quoted in Max Delbrück, Mind from Matter: An Essay on Evolutionary Epistemology, (1986) p. 167. It is the hallmark of any deep truth that its negation is also a deep truth
Z tych trzech wersji tylko ta pierwsza wygląda mi na w miarę autentyczną, pochodzi od Hansa Bohra, syna Nielsa Bohra. W luźnym tłumaczeniu:
„Dwa rodzaje prawdy: prawdy trywialne, gdy zaprzeczenie jest oczywistym absurdem, oraz prawdy głębokie, rozpoznawalne poprzez fakt, że ich przeciwieństwo jest również głęboką prawdą.”
Przypuśćmy, że Niels Bohr coś takiego w samej rzeczy powiedział i że to, co powiedział Bohr nie jest trywialną prawdą. Wtedy zaprzeczenie byłoby także głęboką prawdą. A czym jest zaprzeczenie? Można na ten temat dyskutować.
Najprostszym zaprzeczeniem byłoby, że nie ma dwóch rodzajów prawd, że jest tylko jeden rodzaj prawdy. I to jest, moim zdaniem, a także zgodnie z Bohrem – głęboka prawda.
