Najlepiej posłużyć się przykładami. Według Waldemara nauka zdrowa to, jak wnioskuję z jego komentarzy, nauka uwolniona od «zbędnego teoretyzowania». Nie popełnię mam nadzieję błędu, jeśli za przykład nauki zdrowej wezmę głośne ostatnio badania nad mrówkami. Chodzi o znalezienie odpowiedzi na niezmiernie ważne dla przyrodoznastwa pytanie: jak mróki, kiedy się już najedzą, znajdują drogę do domu? Jedni uczeni sądzą, że mrówki mają w sobie system nawigacji oparty o położenie Słońca na niebie. Inni, że mrówki zostawiają ślady zapachowe. Nie tłumaczy to jednak zachowania się mrówek pustynnych, które znajdują drogę do domu nawet wtedy gdy dzień pochmurny a wiatr rozwiał wszelkie zapachy. Grupa niezłomnych badaczy pod kierunkiem prof. Dr Haralda Wolfa z Instytutu Nurobiologii Uniwersytetu w Ulm zabrała się więc do dzieła by znaleźć odpowiedź na to palące pytanie. Zamiast kazać mrówkom iść po piasku, kazano im maszerować w aluminiowym tunelu. Kiedy mrówka się najadła, tunel jej podmieniano, tak, że i zapachów nie było (chyba, że mrówki zostawiają zapach w piatym wymiarze, ale ta moja hipoteza jest z pewnością chora). Mrówki znajdowały drogę do domu. Wtedy badacze przycięli mrówkom nóżki. Okazało się, że mrówka z przyciętymi nóżkami myśli, że dom jest bliżej niż on jest naprawdę. No, no, pomyśleli badacze, coś w tym jest. Innej partii mrówek przyprawiono więc szczudła.
Mrówki na szczudłach myślały, że dom jest dalej niż naprawdę! Sam profesor Wolf nie śmie wysnuć stąd przypuszczenia, że mrówki potrafią rachować (swoje kroki) — ta hipoteza byłaby zbyt daleko idąca. Niemniej muszą mieć gdzieś wbudowany krokomierz. Ten krokomierz mrówka zeruje za każdym razem, gdy trafi do domu.
To nauka zdrowa.
Drugi przykład nauki zdrowej to doświadczenie przeprowadzone przez Prof. Bazijewa w dniu 7 czerwca 2008 r. w Instytucie Mechaniki Moskiewskiego Państwowego Uniwersytetu. Co prawda w witrynie Instytutu Mechaniki nic na ten temat nie ma, ale zapewne będzie. Świadkami tego epokowego eksperymentu było piętnastu fizyków. Co prawda ich nazwisk nie znamy, ale zapewne poznamy. Raport z eksperymentu jest dostępny w witrynie profesora B. Stwierdzono, że światło monochromatyczne w powietrzu rozchodzi się z prędkością zależną od koloru i stąd wyciagnięto śmiały wniosek, że prędkość światła w próżninie jest stałą fundamentalną stałą. Co prawda raport nie cytuje innych pomiarów prędkości światła, ale zapewne w przyszłości zacytuje.
A nauka chora?
Najlepiej charakteryzuje ją następująca anekdota:
Kiedy fizyka teoretyka proszą by wyliczył stabilność stołu o czterech nogach, ten szybko przynosi wyniki wstępnych obliczeń dotyczących stołu z jedną nogą i stołu z nieskończoną liczbą nóg. Zaś pozostałą część swego życia spędza, bez powodzenia, na rozwiązywaniu ogólniejszego problemu stołu z dowolną liczbą nóg.
Słynny niemiecki matematyk, David Hilbert, na jednym ze swych wykładów powiedział: Każdy człowiek ma pewien określony horyzont. Gdy horyzont ten się zmniejsza, staje się nieskończenie małym, wtedy przechodzi w punkt. Wtedy człowiek mówi: «To jest mój punkt widzenia».
