Brytyjska gazeta Daily Telegraph, powołując się m.in. na „New Scientist”, donosiła parę dni temu o oszołamiającym nowym odkryciu uczonych: „Ludzkość skróciła życie Wszechświata”. Nasi wspaniali uczeni doszli właśnie do wniosku, że ostatnie obserwacje ciemnej materii zmieniły stan Wszechświata i przez naszą ciekawość skończy on żywot wcześniej, niż gdybyśmy mu w garnki nie zaglądali! Nie będę komentował tego idiotycznego i pełnego błędów merytorycznych doniesienia. Pewnie wielu laików się jednak na to nabierze. Co można poradzić by zapobiec rozprzestrzenianiu się takich godnych brukowca bzdur? Walczyć z każdą z nich z osobna? Nie sposób. Najlepszy środek zapobiegawczy, to pamiętanie o historii nauki. Kto nie pamięta historii, ten jest skazany na jej powtarzanie.
Przytoczę zatem pouczający przykład. Co tydzień media bombardują nas "rewelacjami" takimi jak ta psrzed 300-tu lat:
W r. 1734 Francuska Akademia Nauk przyznała nagrodę Johannowi Bernoulliemu za pracę p.t. „O wzajemnym nachyleniu orbit planetarnych”. Trzy pierwsze części tego epokowego działy poświęcone były rewelacyjnie nowej teorii grawitacji. Czwarta dotyczyła właściwego problemu. Nowa, epokowa teoria grawitacji Bernoulliego z pewnością trafiłaby na pierwszą stronę Daily Telegraph i New Scientist. Bernoulli odrzuca bowiem koncepcje Newtona na korzyść koncepcji wirów Kartezjusza i wyjaśnia grawitację poprzez deszcz kuleczek spadający z nieba. Mechanika tego deszczu jest wielce skomplikowana (pamiętajmy, że Bernoulli był matematykiem, specjalistą od znajdywania najkrótszej drogi), wiry, przenikania materii itd. Krótko mówiąc, trudno byłoby wymyślić lepszy horror. Ale, że Bernoulli był z Bernoullich, więc został za wspaniałe nowe odkrycie stawiające Newtona do kąta nagrodzony przez Akademię.
Żeby było śmieszniej, Johann Bernoulli umieścił w swojej rewelacyjnej pracy takie oto zdanie:
„W naukach fizycznych trzeba potępić praktykę wyjaśniania zjawisk przez chimeryczne zasady, jeszcze mętniejsze od tego co ma być wyjaśnione.”
Źródło: Max jammer, "Concept of Force", Harvard University Press 1957
