Wszechświat jest elektryczny. Elektryczna jest Ziemia, Słońce, niebo. Elektryczne jest życie. Dziś o odkrytych niedawno plazmowych zjawiskach w górnych warstwach atmosfery - rodem ze Snu Nocy Letniej
W nocy z 5-go na 6-go lipca 1989 grupa badaczy pod kierunkiem Johna Winklera z Uniwersytetu Minnesota sprawdzała działanie czułej kamery, która miała być użyta w rakiecie badawczej. Skierowali kamerę ku gwiazdom a tak się złożyło, że kierunek obiektywu wcelował w porcję nieba znajdującą się niewiele ponad aktywną strefą burzową na horyzoncie. Na dwóch klatkach z zarejestrowanego filmu znaleziono potężne błyski ciągnące się na przestrzeni dziesiątek kilometrów ponad obszarem wyładowań atmosferycznych.
D. Sentman z Uniwersytetu Alaska, Fairbanks nazwał je potem duszkami (sprites) . I tak się zaczęło. Odtąd badacze zjawisk elektrycznych górnych warstw atmosfery wprowadzili w obieg całą gamę chwilowych zjawisk świetlnych (Transient Luninous Events) duchów, krasnoludków, elfów i troli – wziętych ze Snu Nocy Letniej Szekspira. Różnie się to na polski tłumaczy.
Kliknij na obrazek by obejrzeć go w wiekszej rozdzielczości
Legenda:
Atmosferyczne wyładowanie, (piorun, z ang. lightning) – wyładowanie elektryczne w atmosferze ziemskiej, zachodzace w chmurze burzowej, pomiędzy chmurami burzowymi lub pomiędzy chmurą burzową i powierzchnią Ziemi. Wyładowaniu atmosferycznemu towarzyszą: efekt świetlny – błyskawica oraz efekt dzwiekowy – grzmot.
Błękitne fontanny (błękitne stołki, z ang. blue jets) – rodzaj wyładowań chmura-jonosfera, rozchodzacych sie w formie niebieskich struktur, o kształcie przypominającym odwrócony stożek, z wierzchołków chmur burzowych do góry. Prędkość rozchodzenia się wynosi ok. 100 km/s, rozchodzą sie zazwyczaj na wysokość 40-50 km,.
Czerwone krasnoludki (z ang. red sprites) – rodzaj wyładowań chmura-jonosfera, występujących w postaci czerwonych błysków o czasie trwania do kilku milisekund,najjaśniej świecą na wysokościach od 40 do 90 km.
Doziemne wyładowanie atmosferyczne (z ang. cloud-to-ground discharge) – wyładowanie atmosferyczne zachodązce pomiędzy powierzchnią Ziemi i chmurą burzową.
Wyróżniamy 4 rodzaje wyładowań doziemnych: inicjowane z chmury dodatnie lub ujemne, inicjowane z powierzchni Ziemi dodatnie lub ujemne
Elfy (z ang. elves) – rodzaj wyładowania chmura-jonosfera, występującego w postaci kręgów światła rozszerzajacych sie promieniście w dolnej jonosferze. Wyładowania tego typu występują na wysokościach około 90 km, zazwyczaj towarzyszą silnym dodatnim i ujemnym wyładowaniom doziemnym.
Zjawiska te można zresztą obserwować samemu. Trzeba tylko wiedzieć jak.
-
Potrzebne jest dobre pole widzenia nad burzą, przy małym zachmurzeniu. Zatem burza winna mieć miejsce na horyzoncie.
-
Najlepiej obserwować burzę z odległości 200-300 km. Przy tej odległości duszki mogą rozciągać się na przestrzeni ok 10-20 stopni w pionie.
-
By zobaczyć duszki musi panować całkowita ciemność – zatem nie o zmroku i nie o świcie
-
Oczy muszą dostosować się do ciemności. Gdy widzimy Drogę Mleczną – jest to znakiem takiego dostosownia.
-
Wzrok powinien być skierowany ponad strefę burzy. Nie trzeba się rozpraszać błyskawicami. Dobrze jest wręcz kawałkiem kartonu zablokować widok błyskawic.
-
Duszki będą błyskami krótkotrwałymi - niemal na granicy postrzegania. Są zbyt krótkotrwałe by je śledzić wzrokiem. Ich kolor i kształt będzie jednak zarejestrowany w pamięci
-
Cierpliwość popłaca. Przy dobrych warunkach prędzej można będzie zobaczyć duszka niż przelatujący meteor.
W tym miejscu warto sobie uświadomić, że oddziaływania elektromagnetyczne są
10000000000000000000000000000000000000000 (1040)
razy silniejsze od oddziaływań grawitacyjnych.
Wyładowania elektryczne w kosmosie mogą rozciągać się na obszary kiloparseków (1021m) a natężenia wyładowań galaktycznych mogą sięgać 1017 amperów.
Tak,
Wszechświat jest elektryczny
– rola plazmy jest wciąż niedoceniana. Kosmologowie mają oczy skierowane na grawitację, czarne dziury, Wielki Wybuch. Zapomnieli o Śnie Nocy Letniej.
Literatura:
